Film: Once Upon a Time in Anatolia

De film “Once Upon a Time in Anatolia” begint met wijdse Anatolische vergezichten over de zo herkenbare landschappen van mijn jeugd waar drie auto’s zich over dorpsweggetjes van bron naar akker begeven.

De kwestie waar het om draait is het vinden van een lijk. De vermeende moordenaar zit in een van de auto’s omringd door een dokter, twee agenten en een chauffeur. De dikkige kale mannen die de auto vullen en hun banale verhalen over yoghurt en andere alledaagsheden zouden het een knusse rit maken als het een ander doel betrof.

De dialogen tijdens de zoektocht en de koddige situaties hier en daar doen denken aan de karakteristieke scène’s die Tarantino en de Coen broers hebben neergezet maar met meer dan een vleugje mystiek. Nuri Bilge Ceylan zet een typisch Turks platteland neer met zinsnedes die er niet om liegen (en matig vertaald zijn). De wijdse shots over het landschap en het licht ‘s nachts zijn indrukwekkend waar de scène’s overdag een beetje flets bij afsteken.

De lijkvinding schiet niet op net zoals de films van Ceylan. Tergende traagheid lijkt zijn handelsmerk, al is dat in deze film nog draaglijk. In langzame shots van dromen, rollende appels of simpelweg close-ups van de hoofdrolspelers worden dingen gevat die niet in woorden uit te drukken zijn.

De missie zelf lijkt hopeloos en verzandt in een dorpsklucht. Ondertussen doodt men de tijd met verhalen, het uiten van klein en groot zeer naar elkaar, het stelen van groente en fruit en het mijmeren over de wendingen die het leven genomen heeft.

Er is een apocrief verhaal dat de naam Anadolu (Anatolië in het Turks) een samenstelling zou zijn van ‘Ana dolu! Dolu Ana!’, wat zoveel betekent als: ‘Moeder vol! Het is vol moedertje!’ Een groep soldaten was naar verluid door dat deel van Turkije aan het trekken toen ze verdwaald en geplaagd door dorst ten einde raad waren. Ze kwamen op een gegeven moment een vrouw tegen die ze hielp en hun flessen zo ver vulde met water (of ayran) dat ze moesten zeggen: ‘Het is al vol moeder.’

Eenzelfde iets gebeurt in deze film waar de dochter van de burgemeester als een engel in de duisternis licht, thee en cola brengt en alle mannen als betoverd achterlaat.

Nadat het lijk gevonden is, verandert de film en verplaatst de focus zich naar de hoofdpersoon. De film krijgt dan iets tergends, wat toepasselijk is gezien de dodelijke vermoeidheid na een nacht doorwerken. Het echte leven gaat door na de nachtmerrie. Alles wordt afgehandeld, er is ruimte voor compassie maar feitelijk verandert er niks.

Gezien zaterdag 20 augustus in Rialto op het World Cinema Amsterdam festival. In de reguliere Cineville te bekijken in het najaar van 2011.

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.